«Ορφικός Κύκλος» | Έρικα Γεωργιάδη

Έρικα Γεωργιάδη

 

 

 Συχνά στο περιοδικό φιλοξενούμε άρθρα που σχετίζονται με την ιστορία του εσωτερισμού. Η προσοχή μας αυτή την φορά στρέφεται στον μυστηριώδη « Ορφικό Κύκλο», για του οποίου την ύπαρξη μαθαίνουμε μέσα από τα γραπτά της Έμμα Μπρίττεν Χάρντιγ κε, μιας από τους ιδρυτές 

3της Θεοσοφικής Εταιρείας. Η σύντομη αναφορά που θ α παρουσιάσω βασίζεται σε μία εισήγηση του Μαρκ Ντέμαρεστ με τίτλο, Υποθέσεις Σχετικά με τον Ορφικό Κύκλο. Στο τέλος υπάρχει για όποιον ενδιαφέρ εται μια σύντομη βιβλιογραφία, όπου μπορεί να απευθυνθεί για περισσότερες πληροφορίες. Μεταξύ άλλων, η Χάρντινγκε αναφέρει τα εξής: 

«Όντας μη κατανοητή από τους γύρω μου, ήταν μόνο μετά από χρόνια που με κάλεσαν να γίνω μέλος μιας μυστικής εταιρείας αποκρυφιστών, όπου συμμετείχα στις συνεδριάσεις τους στο Λονδίνο ως μία εκ των ενορατικών και μαγνητικό υποκείμενό τους… 

Η Εταιρία αποκρυφιστών, για την οποία τώρα μπορώ μόνο να πω λίγα, και στην οποία αναφέρομαι στην ‘Χώρα των Φαντασμάτων’ [σ.σ. τίτλου του βιβλίου που έγραψε η ιδία.] ως ο «Ορφικός Κύκλος», ελάμβανε γνώση (με τρόπους που δεν μπορώ να αναφέρω) από τα άτομα τα οποία ήθελαν να κάνουν μέλη τους.  

Κανένα από τα μέλη τους δεν ήταν γνωστό ως τέτοιο έξω από τους κύκλους τους, η ύπαρξη της εταιρίας ήταν κάτι αφάνταστο, και γνώριζαν ήδη αυτούς που οι ίδιοι καλούσαν να γίνουν μέλη…» (1) 

Έτσι μαθαίνουμε ότι ο «Ορφικός Κύκλος» ήταν μία μυστική εταιρεία αποκρυφιστών του 19ου 111αιώνα, της οποίας την ύπαρξη δεν γνώριζε κανείς, και της οποίας τα μέλη ήταν άνθρωποι που προσκαλούνταν μέσα από τον ήδη γνωστό τους κύκλο. Όταν βρίσκονταν εκτός κύκλου, στις καθημερινές κοινωνικές τους συναναστροφές, τα μέλη δεν μπορούσαν να μιλήσουν για την εταιρεία, μέχρι του σημείου που αν κάποιος έκανε μία σχετική νύξη σε έναν άλλον, ο δεύτερος θα έκανε πως δεν γνώριζε τίποτα. Σύμφωνα με τον Ντέμαρεστ ο «Ορφικός Κύκλος» ήταν: 

«...μια ομάδα πρακτικών αποκρυφιστών, όχι αυστηρά δεσμευμένοι μεταξύ τους , με εναλλασσόμενα μέλη εστ ιασμ έν α στη πειθαρχία , που λειτουργούσε με κάποια μορφή από το 1820 μέχρι τουλάχιστον τα μέσα της δεκαετίας του 1850, κυρίως στο Λονδίνο, αλλά και σε άλλα μέρη της Μεγάλης Βρετανίας. 

Το όνομα «Ορφικός Κύκλος» δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ από τα μέλη του για να περιγράψουν τον εαυτό τους ή τις συναθροίσεις τους. Ο «Ορφικός Κύκλος» δεν ήταν κατά καμία έννοια επίσημη οργάνωση, άλλα ένα κοινωνικό δίκτυο.»2

Ας δούμε όμως ποια ήταν τα μέλη αυτού του κύκλο υ και τι έκαναν: σύμφωνα πάντα με τις υποθέσεις του Ντέ μαρεστ, μεταξύ αυτών που δημιούργησαν τον κύκλο, ήταν ο Τζον Βάρλεϊο γηραιότερος (1778-1842), ζωγράφος, αστρολόγος και στενός φίλος του Ουίλλιαμ Μπλέηκ3, ο Ρίτσαρντ Κρος Σμιθ (1795-1832) που ήταν ένας αστρολόγος γνωστός μ ε τον ψευδώνυμο Ραφαέλ4, ο Ρίτσαρντ Μόρισσον (1795-1874)5 που ήταν ένας άγγλος αστρολόγος γνωστός ως Ζάντκ ιελ, και ο Τόμας Όξλεϋ (1807 -1837) για τον οποίο δεν μπορούσα να βρω βιβλιογραφικά στοιχεία. Η αρχική μορφή του κύκλου αυτού δεν είχε τόσο μυστικό χαρακτήρα και ήταν γνωστή στο κοινό ως Mercurii (Ερμής). 

Η Mercurii ήταν μια απόκρυφη οργάνωση με κύρια ασχολία τη μαγεία και την αστρολογία, με έδρα στο Λονδίνο. Ήταν μια από τις πρωτοπόρες ομάδες που προκάλεσαν την αναγέννηση της αστρολογίας, αλλά ενδιαφέρονταν επίσης για την μελέτη σπάνιων απόκρυφων χειρογράφων6 και με τον πρακτικό αποκρυφισμό. Κατόπιν όμως διαφόρων αλλαγών που συνέβησαν μετά τον θάνατο κάποιων εκ των «ιδρυτών», τα μέλη της ομάδας Mercurii απομακρύνθηκαν από τη κύρια θεματολογία τους, την αστρολογία και άλλες μορφές μαντείας. 

Με την είσοδό του, ο Φρέντερικ Χόκλεϊ (1809–1885) ο οποίος ήταν ένας Άγγλος αποκρυφιστής, μέλος της SocietasRosicruciana in Anglia (Ροδοσταυρική Εταιρεία της Αγγλίας) και στενός φίλος του Κένεθ Ρ. Χ. Μακένζι (7), εισηγείται στην Εταιρεία την άσκηση Ροδοσταυρικών πρακτικών, ενώ αρχίζουν επίσης να ασχολούνται με τον μεσμερισμό και τον σύγχρονο πνευματισμό του 19ου αιώνα (8).  Ο Ντέμαρεστ αναφέρει ότι όταν ο Έντουα ρντ Μ πούλβερ-Λύττον μπήκε στον κύκλο περίπου το 1930, απέκτησε σύντομα σημαντικό έλεγχο και άσκησε μεγάλη επιρροή, άλλα αυτός παρέμεινε ενερ γός μέχρι το τέλο ς του 1940. Όταν ο Λύττον διηύθυν ε τις συν αντήσεις, αυτές γίνονταν στην Craven Cottage (αγροικία) του, στην περιοχή που σήμερα έχει κτιστεί το γήπεδο ποδοσφαίρου της ο μάδας Fulham, στο Λονδίνο. Όπως χαρακτηριστικά λέει ο Ντέμαρεστ: 

«εκεί συνέβησαν τα γεγονότα που περιγράφονται στο βιβλίο της Χάρντινγκε, ‘Χώρα των Φαντασμάτων’(9)... O Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον και ο Τζον Βάρλεϋ συνέδεσαν το δίκτυο του κύκλου με το κοινωνικό δίκτυο της Κόμισσας Μαργκερίτ Μπλέσινγκτον (1789-1849) [σ.σ. μια Ιρλανδέζα συγγραφέας] στο Gore House [σ.σ. το σπίτι της στο Λονδίνο] που είναι ο αποκαλούμενος Gore House Circle [σ.σ. Κύκλος της Οικίας Γκορ]. Ο Βάρλεϋ ήταν ο αστρολόγος του Κύκλου της Οικίας Γκορ, και ο Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον ένας στενός φίλος της κοντέσας Μπλέσινγκτον. 

Ο Βάρλεϋ και ο Λύττον συνέδεσαν τον Μπέντζαμιν Ντισραέλι (1804-1881) [σ.σ. Βρετανός Πρωθυπουργός] τον Τζον Φόρστερ (1812-1876) [σ.σ. Βρετανός βιογράφος και κριτικός], τον Τσάρλς Ντίκενς (1812-1870) [σ.σ. Άγγλος μυθιστοριογράφος], τον Τσόνσι Χέαρ Τάουνσεντ (17981868) [σ.σ. Άγγλος ποιητής, κληρικός και μεσμεριστής] και όλα τα μέλη του Κύκλου της Οικίας Γκορ με τον Ορφικό Κύκλο. Ο Ντίκενς, ο Φόρστερ και ο Τάουνσεντ ήταν, όπως είναι γνωστό, πιστά δεσμευμένοι στη μεσμερική επιστήμη.» 

1Κατ’ αυτόν τον τρόπο και υπό την επιρροή των παραπάνω, όπως και άλλων προσωπικοτήτων του εσωτερισμού κατά τον 19ο αιώνα, ο «Ορφικός Κύκλος» ωθείται όλο και περισσότερο σε πιο απόκρυφες πρακτικές, σχετικές με τον ροδοσταυρισμό και τον μεσμερισμό, όπως επίσης και την γεωμαντεία που ενδιέφερε κυρίως τον Λύττον. 

Ο Ντέμαρεστ έχει σχεδιάσει ένα ενδιαφέρον διάγραμμα σχετικά με το κοινωνικό δίκτυο του «Ορφικού Κύκλου». Σε αυτό βλέπουμε ότι από την ομάδα Mercurii, προέρχεται ο «Ορφικός Κύκλος» που ασκεί επιρροές, τόσο στην Θεοσοφική Εταιρία, όσο και στην Ερμητική Αδελφότητα του Λούξορ. Σαν παραδείγματα έχουμε, τον εγγονό του Τζον Βάρλεϋ του Γηραιότερου, τoν Τζον Βάρλεϋ τον Νεώτερο, που ήταν ενεργός μέλος της Θ.Ε., την Έμμα Μπρίττεν Χάρντινγκε που ήταν μία εκ των ιδρυτών της Θ.Ε., αλλά και τις επαφές της Μπλαβάτσκυ με τον Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον και άλλους. Συμπληρωματικά και για να κλείσω το θέμα, ο Τζόσλιν Γκόντγουιν αναφέρει ότι από τον «Ορφικό Κύκλο» προέκυψε μια σειρά διαδόχων που κατέληξαν στην ίδρυση της Χρυσής Αυγής του 1810.

 

 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 

1. Hardinge, Emma Britten, Αυτοβιογραφία.

2. Demarest, Marc, Hypotheses on the Orphic Circle: http://www.ehbritten.org/papers/hypotheses_on_the_orphic_circle.pdf

3. Varley, John the elder, Wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/John_Varley_%28painter%29

4. Smith, Robert Cross, Online Columbia Encyclopeadia:

http://www.answers.com/topic/robert-smith

5. Morrison, Richard James, Gale Encyclopedia of Occultism & Parapsychology: http://www.answers.com/topic/richard-james-morrison#ixzz1kkRiWTAo

6. Society of the Mercurii, Gale Encyclopedia of Occultism & Parapsychology: http://www.answers.com/topic/society-of-the-mercurii#ixzz1kkVPXGIC

7. Hockley, Frederick, http://en.wikipedia.org/wiki/Frederick_Hockley

8. Οπ. 2.

9. Οπ. 2

10. Godwin , Joscelyn, The Theosophical Enlightenment p. 205. 

• The Emma Harding Britten Archive, Hypotheses On The Orphic Circle with a summary and a detailed social network diagram by Marc Demarest, http://www.ehbritten.org/papers.html

• Godwin , Joscelyn, The Theosophical Enlightenment, chapter From the Orphic Circle to the Golden Dawn.

• Society of the Mercurii, Gale Encyclopedia of Occultism & Parapsychology: http://www.answers.com/topic/society-of-the-mercurii

• Hardinge, Emma, Ghostland Researches into the Mysteries of Occultism,http://www.scribd.com/doc/29505505/Ghost-Land-Emma-Hardinge-Britten