To Πρόβλημα του Κακού στο Βιβλίο του Νόμου του Άλιστερ Κρόουλυ - Γιώργος Ιωαννίδης

Ο Γιώργος Ιωαννίδης είναι ψυχολόγος, συγγραφέας και αρχισυντάκτης του περιοδικού mystery. Ζει και εργάζεται στην Θεσσαλονίκη. Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε τον προσωπικό του ιστότοπο στην διεύθυνση www.apophenia.gr

----------------------------------

Το Βιβλίο του Νόμου ή Liber Al vel Legis που παραδόθηκε στον Άλιστερ Κρόουλυ στις 8, 9 και 10 Απριλίου 1904 (όπως εξηγεί και ο ίδιος σε πολλά σημεία του corpus του, βλ. χαρακτηριστικά The Equinox of the Gods) αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της μεταφυσικής σκέψης του Θελήματος και κύριο οδοδείκτη για την πρακτική εφαρμογή του Νόμου του Θελήματος.

Το βιβλίο αποτελείτε από τρία κεφάλαια με συνολικά 220 στίχους. Η λέξη κακό (evil) εμφανίζεται μονάχα σε ένα, στο κεφάλαιο ΙΙ στίχος 5: «Ιδού! Οι τελετουργίες του παλαιού καιρού είναι μαύρες. Ας αποβληθούν οι κακές. Ας εξαγνιστούν οι καλές από τον προφήτη! Τότε η Γνώση θα βαδίσει ορθά».

Το χορείο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς δείχνει πως η Θελημική σκέψη α) δεν εντοπίζει την έννοια του κακού σε μια κάποια αφηρημένη δύναμη, αλλά ως επίθετο μιας πράξης, ενώ ταυτόχρονα β) υποστηρίζει τον επαναπροσδιορισμό των πραγμάτων με βάση τα νέα δεδομένα.

Το δεύτερο αυτό σημείο είναι εξαιρετικά σημαντικό γι' αυτό και αξίζει την προσοχή μας. 

«Αλήθειες» Βασισμένες σε Λάθη

Όπως ο ίδιος ο Κρόουλυ σχολιάζει στο The Law is for All, «ορισμένες από τις τελετουργίες [του Αιώνα του Θνήσκοντος Θεού] είναι θεμελιωμένες πάνω σε μια ολότελα λανθασμένη μεταφυσική και κοσμογονία. Ενώ άλλες είναι βασισμένες στην Αλήθεια. Διορθώνουμε αυτές και τερματίζουμε τις άλλες». (The Law is for All)

Λέγοντας αυτά, ο Κρόουλυ δεν καλεί σε μια γενικευμένη αποκαθήλωση των τελετουργιών και της θεολογίας που τις συνοδεύουν. Αντί αυτού, σημειώνει την ανάγκη για μια προσεκτική τους εξέταση! Χαρακτηριστικό είναι το De Ceremonio Equinocti από το Liber Aleph όπου καλεί στην αναζήτηση της λανθάνουσας αλήθειας ακόμη και στις πιο διεφθαρμένες τελετές, χριστιανικές ή και αρχαίες, καθώς ο άνθρωπος πρέπει να «εργαστεί πάνω σε ένα συγκεκριμένο Σκελετό, που όμως θα ενδύσει με ζωντανή Σάρκα».

Έτσι, εύλογα ο Daniel Gunther στο βιβλίο του Initiation in the Aeon of the Child, παρατηρεί πως η κεντρική φόρμουλα μύησης του Παλαιού Αιώνα, το ΙΑΟ, εκτοπίζεται -δίχως να ακυρώνετε- οπότε και ο άνθρωπος δεν ξεκινάει την πορεία του από την γέννηση για να πεθάνει και να αναστηθεί, αλλά από τον θάνατο από τον οποίο αφυπνιζόμαστε (βλ. Liber LXV II:55)!

Ποια είναι όμως τα λάθη εκείνα που κάνουν «κακές» τις τελετουργίες του παλαιού καιρού; 

To Κακό είναι Σχετικό!

Υπάρχουν δυο ριζικά λάθη στις αντιλήψεις του παλαιού Αιώνα, παρατηρεί ο Κρόουλυ. Η πρώτη αφορά την σύλληψη ενός κέντρου για το σύμπαν, μιας απόλυτης σταθεράς δηλαδή που αποτελεί κοινό σημείο αναφοράς για όλα τα πράγματα. Το κέντρο αυτό κάποιοι το ονόμασαν ενότητα ενώ άλλοι Θεός.

Το πρόβλημα με την αντίληψη αυτή, είναι πως γεννά την διάκριση ανάμεσα στην περιφέρεια και το κέντρο, τον διαχωρισμό ανάμεσα στο κατώτερο και το ανώτερο, και το δίπολο ανάμεσα στην αμαρτία και το ενάρετο ή αγαθό. Αυτό φυσικά είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία της νομοτελειακής ηθικής και άλλων περίεργων δογματισμών στην θεολογία και τις επιστήμες.

Αποτέλεσμα τώρα αυτής της αντίθεσης είναι η αίσθηση του απόλυτου «καλού» και «κακού» στο σύμπαν. «Όμως κάθε άνθρωπος, ενώ αναφέρετε σε ένα απόλυτο Θεό τον ορίζει ασυνείδητα με όρους ενός Φροϋδικού Φαντάσματος που δημιουργείτε από τον δικό του αυτοεκπληρούμενο μηχανισμό. Έτσι ο Θεός και το Κακό είναι στην πραγματικότητα εκφράσεις προσωπικής προκατάληψης».

Η Θελημική σκέψη είναι εντελώς διαφορετική, σημειώνει ο Κρόουλυ «καθώς γνωρίζουμε σήμερα πως το κέντρο είναι παντού, και η περιφέρεια πουθενά. Πως κάθε άντρας και κάθε γυναίκα είναι ένα αστέρι. [Liber Al I:3] Πως η λέξη της Αμαρτίας είναι ο Περιορισμός [Liber Al I:41]. Για εμάς επομένως το κακό είναι μια σχετική έννοια. Είναι αυτό που εμποδίζει κάποιον από την εκπλήρωση του αληθινού του Θελήματος». 

Ποιο είναι το Αληθινό μας Θέλημα;

Μέχρι και σήμερα, λίγο περισσότερο από ένα αιώνα μετά την παράδοση του Βιβλίου, ο Νόμος του Θελήματος («Κάνε αυτό που θέλεις θα είναι όλος ο νόμος. Αγάπη είναι ο νόμος, αγάπη υπό το θέλημα») συνεχίζει να προκαλεί αρνητικά σχόλια. Αδίκως όμως καθότι η συνήθης κατηγορία πως ο Νόμος προωθεί τον ηδονισμό και τον χωρίς όρια εγωισμό καταρρέει αμέσως αν κανείς κάνει τον κόπο να διαβάσει τα ίδια τα κείμενα του Κρόουλυ!

Για παράδειγμα, στο Liber II, o Κρόουλυ γράφει πως «το Κάνε αυτό που θέλεις δεν σημαίνει Κάνε ότι θέλεις!» Δεν υπάρχει καμία προτροπή για την ανάδειξη των πρόσκαιρων επιθυμιών του συνειδητού νου, αλλά την αμετάβλητη ιδέα του εσώτερου εαυτού. Γι' αυτό, και πρέπει κανείς να «σκάψει» βαθιά μέσα του για να ανακαλύψει την δυναμική όψη του αληθινού του εαυτού. Αυτό είναι το αληθινό μας θέλημα και η διδασκαλία του Κρόουλυ δεν είναι παρά ένα κάλεσμα να ανακαλύψουμε αυτό το κρυμμένο αστέρι και να το επιτρέψουμε να αλληλοεπιδράσει με το περιβάλλον στο οποίο κινείτε η συνείδηση μας.

«Το προφανές πρακτικό έργο του μάγου επομένως» συνεχίζει στο The Message of the Master Therion, «είναι να ανακαλύψει ποιο είναι το αληθινό του θέλημα, για να το εφαρμόσει. [...] Κατά συνέπεια θα πρέπει (1) να βρεις ποιο είναι το Θέλημα σου. (2) Να κάνεις το Θέλημα σου με α) απόλυτη συγκέντρωση, β) αμερόληπτα και γ) ειρηνικά. Τότε, και μονάχα τότε, θα είσαι σε αρμονία με την Ροή των Πραγμάτων, θα είσαι μέρος, και κατά συνέπεια, ίσος με την Θέληση του Θεού. [...] Και ενώ η Θέληση είναι ο Νόμος, η φύση αυτής της Θέλησης είναι η Αγάπη».

Πως όλα αυτά όμως σχετίζονται με το κυρίως θέμα μας; Στο Liber CL ο Κρόουλυ επανέρχεται στο πρόβλημα του κακού... 

Οι Απολαύσεις της Νύχτας

Στο De Lege Libellum o Κρόουλυ εξετάζει ανάμεσα στα άλλα, και την έννοια του κακού: «Μιλώντας για το Κακό αναφερόμαστε σ' αυτό που είναι σε αντίθεση με την δική μας θέληση. Κατά συνέπεια, είναι ένας σχετικός και όχι απόλυτος όρος. Διότι οτιδήποτε είναι μεγάλο κακό για κάποιον, μπορεί να είναι το μεγαλύτερο καλό για κάποιον άλλον. [...] Κάθε τι κακό επομένως είναι σχετικό, ή φαινομενικό ή μια ψευδαίσθηση: αλλά, [...] θα επαναλάβω πως η ρίζα του βρίσκεται πάντα στον δυϊσμό. Ως εκ τούτου η απόδραση από το φαινομενικό κακό είναι η αναζήτηση της Ένωσης».

Για να επιτευχθεί αυτό, χρειάζεται κανείς να βαδίσει τις οδούς της Θέλησης, της Ζωής, του Φωτός και της Αγάπης. Στην τελευταία, το «κακό εμφανίζεται ως οτιδήποτε τείνει να αποτρέψει την Ένωση δυο πραγμάτων. Έτσι, το Βιβλίο του Νόμου λέει, μέσα από την Φωνή της Νουίτ: γεμίστε από το θέλημα της αγάπης όπως θέλετε, όταν, όπου και με όποιον θέλετε! Μα πάντα προς εμένα [Liber Al I:51]. Καθότι κάθε πράξη Αγάπης πρέπει να γίνεται υπό το θέλημα, που σημαίνει σε συμφωνία με το Αληθινό Θέλημα, χωρίς να επαναπαύεται κανείς σε εφήμερα πράγματα, αλλά να συνεχίζει μέχρι το Τέλος».

Όλα όσα ονομάζουμε σκοτάδι, λάθος, ή απλά κακό, σχολιάζει ο Κρόουλυ στο The Law is For All, θα πρέπει επιτέλους να αντιμετωπιστούν με την φόρμουλα του Νέου Αιώνα του Παιδιού, δηλαδή υπό μια εντελώς καινούργια οπτική.

Διότι όλα αυτά δεν είναι παρά φαινόμενα μιας τυχαίας και προσωρινής διαίρεσης. «Εάν βαδίζεις στο σκοτάδι, μην προσπαθήσεις να κάνεις τον ήλιο να σηκωθεί με την αυτοθυσία σου, απλά περίμενε με αυτοπεποίθηση για την αυγή, και απόλαυσε στο μεταξύ τις απολαύσεις της νύχτας...»

--------------------------------------------------------------- 

Βιβλιογραφία

- The Book of the Law, Weiser, 2004.

- Aleister Crowley, Liber Aleph, Weiser, 2003.

- Aleister Crowley, The Law is for All, New Falcon, 2002.

- Aleister Crowley et al, The Equinox Vol.III no 10, Weiser, 1990.

- Daniel Gunther, Initiation in the Aeon of the Child, Ibis, 2009.