Οι Επιστολές των Μαχάτμας: Επιστολή Νο 2 | Γιώργος Γεωργιάδης

►Έισαγωγή 

Η πρώτη επιστολή που αποστάλθηκε από τον Μαχάτμα Κουτ Χούμι ήταν γραμμένη στο μοναστήρι Τόλινγκ (1) που χτίστηκε τον 10ο αι., σχετικά κοντά στα σύνορα του Θιβέτ. Όταν γράφτηκε η δεύτερη, ο Μαχάτμα είχε φύγει από το μοναστήρι αυτό και βρισκόταν κάπου στην Κοιλάδα του Κασμίρ, πηγαίνοντας να δει τον Μαχατσοχάν για να συζητήσει μαζί του σχετικά με μία επιστολή που είχε παραλάβει από τον Χιουμ. Όπως εξηγεί ο Σίννεττ στο βιβλίο του «Απόκρυφος Κόσμος» (90-91), ο Χιουμ είχε ήδη διαβάσει τη πρώτη επιστολή του Μαχάτμα και ενθουσιασμένος με την πιθανότητα της συνέχισης μιας τέτοιας αλληλογραφίας, αποφάσισε να γράψει ο ίδιος στον Κ.Χ. Σε αυτή την επιστολή προσφέρθηκε να παρατήσει τα πάντα και να απομονωθεί, μόνο και μόνο για να εκπαιδευθεί και να επιστρέψει στον κόσμο για να παρουσιάσει τις αλήθειες του αποκρυφισμού. 

Αφού παρέλαβε την πρώτη επιστολή του Μαχάτμα, ο κ. Σίννεττ του έγραψε ξανά, λέγοντας με έμφαση ότι ο Ευρωπαϊκός νους ήταν λιγότερο απείθαρχος από όσο τον παρουσίαζε ο Κ.Χ., παρουσιάζοντας ταυτόχρονα κάποιους από τους «όρους», κάτω από τους οποίους θα είχε τη θέληση να εργαστεί εξυπηρετώντας το σκοπό των Διδασκάλων. Πρότεινε επίσης κάτι που αυτός και ο Χιουμ είχαν επινοήσει, ότι θα έπρεπε να δημιουργηθεί ένα ξεχωριστό Τμήμα της Θεοσοφικής Εταιρείας, το οποίο θα αποκαλούνταν Άγγλο-Ινδικό Τμήμα και δεν θα υπόκειντο με κανένα τρόπο στην Μπλαβάτσκυ και τον Όλκοττ, αλλά θα ήταν συνδεδεμένο κατευθείαν με την Αδελφότητα, με τους Μαχάτμας να δίνουν τις οδηγίες και τις διδασκαλίες τους απευθείας στα μέλη του Τμήματος. Φαίνεται επίσης ότι σε αυτή την επιστολή ο Χιουμ είχε παρουσιάσει και τα επιχειρήματά του σχετικά με αυτή τη πρόταση.

Γιώργος Γεωργιάδης

 Παρελήφθη στη Σίμλα, 19 Οκτωβρίου, 1880.

Αξιότιμε Κύριε και Αδελφέ, 

Θα διαφωνήσουμε αρκετές φορές στην αλληλογραφία μας μέχρι να γίνει ξεκάθαρο ότι η απόκρυφη επιστήμη έχει τις δικές της μεθόδους έρευνας, τόσο δεδομένες και αυθαίρετες, όσο είναι με τον δικό τους τρόπο, και οι μέθοδοι του αντιθέτου της, της φυσική επιστήμης. Εάν η τελευταία έχει την δική της μέθοδο, έτσι την έχει και η πρώτη. Και αυτός που θα έχει περάσει το όριο του αόρατου κόσμου δεν θα μπορεί πια να πει πως θα συνεχίσει, όπως και ο ταξιδιώτης που προσπαθεί να διεισδύσει  στο εσωτερικό των υπόγειων κουφωμάτων της Λάσα — ο φωτισμένος θα μπορούσε να δείξει τον δρόμο στον οδηγό του. Τα μυστήρια ποτέ δεν ήταν, ποτέ δεν μπορούν να είναι, κάτι που αγγίζεται από οποιονδήποτε, όχι τουλάχιστον μέχρι την ποθητή μέρα που η θρησκευτική μας φιλοσοφία θα γίνει παγκόσμια. Σε καμία εποχή δεν κατείχε τα μυστικά της φύσης, παρά μόνο μια, μετά βίας υπολογίσιμη μειονότητα ανθρώπων, παρά το γεγονός ότι πλήθη ολόκληρα είχαν γίνει μάρτυρες των πρακτικών αποδείξεων των δυνατοτήτων που παρείχε η κατοχή τους. Ο μύστης αποτελεί τη σπάνια ανθοφορία μιας γενιάς αναζητητών. Και για να γίνει κάποιος μύστης πρέπει  να υπακούει στις εσωγενείς παρορμήσεις της ψυχής του, ανεξαρτήτως των εξελικτικών θεωρήσεων της εγκόσμιας επιστήμης ή της σωφροσύνης. Η επιθυμία σας είναι να έχετε επικοινωνία απευθείας με έναν από εμάς, χωρίς την διαμεσολάβηση, είτε της Μαντάμ Μπλαβάτσκυ, είτε άλλου διάμεσου. Η ιδέα σας, όπως την καταλαβαίνω, είναι να επικοινωνείτε, είτε με επιστολές – όπως η παρούσα – είτε ακουστικά, με τέτοιο τρόπο, ώστε να καθοδηγείστε από έναν μας στην διαχείριση και κυρίως στη διδασκαλία της εταιρείας. Τα αναζητείτε όλα αυτά, και όμως, όπως ο ίδιος λέτε, μέχρι τώρα δεν έχετε βρει «επαρκείς λόγους» για να εγκαταλείψετε τους «τρόπους ζωής» σας – που είναι σε πλήρη αντίθεση με τέτοιους τρόπους επικοινωνιών. Αυτό δεν είναι καθόλου λογικό. Αυτός που θα σήκωνε ψηλά το λάβαρο του μυστικισμού και θα διακήρυσσε ότι το βασίλειό του είναι πλησίον του, πρέπει να δώσει το παράδειγμα στους άλλους. Πρέπει να είναι ο πρώτος που θα αλλάξει τους τρόπους της ζωής του και, θεωρώντας τη μελέτη των απόκρυφων μυστηρίων ως το υψηλότερο σκαλί στη σκάλα της Γνώσης, πρέπει να την διακηρύσσει έντονα ως τέτοια, παρά την αντίθετη γνώμη της θετικής επιστήμης και της κοινωνίας. «Η Βασιλεία των Ουρανών επιτυγχάνεται με τη βία» λένε οι Χριστιανοί μυστικιστές. Ο μοντέρνος μυστικιστής μόνο με οπλισμένο χέρι, και έτοιμος, είτε να κατακτήσει είτε να αφανιστεί, μπορεί να ελπίζει ότι θα πετύχει το σκοπό του. 

Η πρώτη μου απάντηση κάλυψε, πιστεύω, τις περισσότερες από τις ερωτήσεις που περιέχονται στη δεύτερη, ή ακόμη και στη τρίτη επιστολή σας. Έχοντας έτσι εκφράσει μέσα σε αυτήν, τη γνώμη μου ότι ο κόσμος γενικά ήταν ανώριμος για οποιαδήποτε πολύ συγκλονιστική απόδειξη απόκρυφης δύναμης, δεν απομένει παρά να ασχοληθώ με τα μεμονωμένα άτομα που αναζητούν, όπως κι εσείς, τρόπους να διεισδύσουν, πίσω από το πέπλο της ύλης, στον κόσμο των αρχικών αιτιών, μάλλον για την ώρα, πρέπει να ασχοληθούμε μόνο με τη δική σας περίπτωση και του Χιουμ. Ο κύριος αυτός, επίσης, μου έχει κάνει τη τιμή να απευθύνεται προς εμένα ονομαστικά, προσφέροντάς μου κάποιες ερωτήσεις και δηλώνοντας τις συνθήκες, κάτω από τις οποίες θα είχε τη θέληση να εργαστεί σοβαρά για εμάς. Αλλά επειδή τα κίνητρα και οι φιλοδοξίες σας είναι εκ διαμέτρου διαφορετικού χαρακτήρα, και συνεπώς οδηγούν σε διαφορετικά αποτελέσματα, πρέπει να απαντήσω στον καθένα σας ξεχωριστά. 

Η πρώτη και κύρια φιλοδοξία σας, που μας οδηγεί στο να αποφασίσουμε αν δεχόμαστε ή απορρίπτουμε τη προσφορά σας, έγκειται στο εσωτερικό κίνητρο που σας ωθεί να αναζητήσετε τις διδασκαλίες μας και, για την ακρίβεια - τη καθοδήγησή μας. Την τελευταία, σε κάθε περίπτωση, με επιφύλαξη – όπως τη καταλαβαίνω, και άρα παραμένουσα ένα ερώτημα ανεξάρτητο από όλα τα άλλα. Τώρα, ποια είναι τα κίνητρά σας; Ίσως επιχειρήσω να τα καθορίσω στο γενικό τους πλαίσιο, αφήνοντας λεπτομέρειες για επιπλέον σκέψη. Αυτά είναι: (1) Η επιθυμία σας να πάρετε απόλυτες και αδιαφιλονίκητες αποδείξεις για το ότι πραγματικά υπάρχουν δυνάμεις στη φύση, για τις οποίες η επιστήμη δεν γνωρίζει τίποτα. (2) Η ελπίδα κάποια μέρα να τις ιδιοποιηθείτε – όσο συντομότερα τόσο καλύτερα, γιατί δεν σας αρέσει να περιμένετε – ώστε να είστε ικανός – (α) να επιδείξετε την ύπαρξή τους σε λίγους εκλεκτούς δυτικούς νους, (β) να ατενίσετε τη μελλοντική ζωή ως μία αντικειμενική πραγματικότητα χτισμένη πάνω στο βράχο της Γνώσης – όχι της πίστης και (γ) τελικά να μάθετε – μεταξύ όλων των κινήτρων σας αυτό είναι το πιο σημαντικό, αν και πρόκειται για την πιο απόκρυφη και καλά φυλαγμένη – όλη την αλήθεια για τις Στοές μας και εμάς τους ίδιους. Με λίγα λόγια να πάρετε την απόλυτη διαβεβαίωση ότι οι «Αδελφοί» - για τους οποίους όλοι ακούν τόσα πολλά και βλέπουν τόσα λίγα – είναι πραγματικές οντότητες — όχι αποκυήματα της φαντασίας ενός διαταραγμένου παραισθησιακού εγκεφάλου. Τέτοια, βλέποντάς τα καλά φωτισμένα, μας φαίνονται τα «κίνητρά» σας, ώστε να απευθυνθείτε σε εμένα. Και με το ίδιο πνεύμα απαντώ σε αυτά, ελπίζοντας ότι η ειλικρίνειά μου δεν θα ερμηνευθεί με λάθος τρόπο, ή θα αποδοθεί σε κάτι σαν μη φιλική διάθεση. 

Για τους δικούς μας νους λοιπόν, αυτά τα κίνητρα, ειλικρινή και άξια κάθε σοβαρής μελέτης, από την εγκόσμια σκοπιά, μας φαίνονται – ιδιοτελή. (Θα πρέπει να μου συγχωρήσετε οτιδήποτε μπορεί να σας φαίνεται σαν γλωσσική τραχύτητα, αν η επιθυμία σας πραγματικά είναι αυτή που ισχυρίζεστε – να μάθετε την αλήθεια και να πάρετε διδασκαλία από εμάς – που ανήκουμε σε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο από αυτόν στον οποίο κινήστε εσείς μέσα.) Είναι ιδιοτελή γιατί πρέπει να γνωρίζετε ότι ο κύριος σκοπός της Θ.Ε., δεν είναι τόσο να ικανοποιούμε ατομικές φιλοδοξίες, αλλά να υπηρετούμε τους συνανθρώπους μας: και η πραγματική σημασία του όρου «ιδιοτελές», ο οποίος μπορεί να προκαλεί δυσάρεστο συναίσθημα στο αυτί σας, έχει μια ασυνήθη έννοια για εμάς, την οποία δεν μπορεί να έχει για εσάς. Έτσι λοιπόν, και για να ξεκινήσουμε με αυτό, δεν πρέπει να δεχθείτε τον όρο με διαφορετική από την προαναφερθείσα έννοια. Ίσως θα εκτιμήσετε καλύτερα την δική μας εξήγηση όταν ειπωθεί, ότι σύμφωνα με τη δική μας γνώμη, οι υψηλότερες φιλοδοξίες για την ευημερία της ανθρωπότητας σπιλώνονται από την ιδιοτέλεια, αν στο νου του φιλάνθρωπου ελλοχεύει η σκιά της επιθυμίας για προσωπικό όφελος, ή μια τάση για αδικία, ακόμα κι αν αυτά υπάρχουν ασυνείδητα μέσα του. Ακόμα, συζητήσατε μέχρι και το να καταργήσετε την ιδέα μιας παγκόσμιας Αδελφότητας, αμφισβητώντας τη χρησιμότητά της, και υποδείξατε την αναδιάρθρωση της Θ.Ε. στη δομή ενός κολλεγίου για την ειδική μελέτη του αποκρυφισμού. Αυτό, σεβαστέ και διαπρεπή μου φίλε και Αδελφέ – δεν θα το κάνουμε ποτέ! 

Έχοντας διευθετήσει το θέμα των «προσωπικών κινήτρων», ας αναλύσουμε τους «όρους» σας για να μας βοηθήσετε να πράξουμε το δημόσιο καλό. Ευκρινώς διατυπωμένοι, αυτοί οι όροι είναι – πρώτον: ότι με τις ευγενείς υπηρεσίες σας θα ιδρυθεί μία ανεξάρτητη Άγγλο-Ινδική Θεοσοφική Εταιρεία, στη διοίκηση της οποίας, κανείς από τους τωρινούς εκπροσώπους μας δεν θα έχει φωνή. Και δεύτερον ότι ένας από εμάς θα πάρει το νέο σώμα «υπό την προστασία του» - θα είναι – «σε ελεύθερη και απευθείας επικοινωνία με τους ηγέτες του» και θα τους παρέχει «άμεση απόδειξη ότι πραγματικά κατέχει αυτή την υπέρτατη γνώση των δυνάμεων της φύσης και των χαρακτηριστικών της ανθρώπινης ψυχής που θα τους εμπνεύσει την κατάλληλη εμπιστοσύνη στην αρχηγία του.» Έχω αντιγράψει τα ίδια σας τα λόγια ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε ανακρίβεια στο καθορισμό της θέσης. 

Κατά τη γνώμη σας λοιπόν, αυτοί οι όροι μπορεί να φαίνονται τόσο λογικοί ώστε να μην προκαλέσουν καμία διαφωνία. Και, πράγματι, μία πλειοψηφία συμπατριωτών σας – αν όχι Ευρωπαίων – μπορεί να μοιράζονται την ίδια γνώμη. Τι νομίζετε ότι μπορεί να είναι πιο λογικό, από το να ζητήσετε από εκείνο το δάσκαλο – που είναι ανυπόμονος να περάσει τη γνώση του στον μαθητή – να το κάνει προσφέροντας πειραματικές αποδείξεις για το ότι η διδασκαλία του είναι σωστή; Ως άνθρωπος του κόσμου που ζείτε μέσα σε αυτόν και με μεγάλη συμπάθεια προς αυτόν – έχετε αναμφίβολα δίκιο. Αλλά οι άνθρωποι αυτού του άλλου κόσμου, του δικού μας, αμαθείς στους δικούς σας τρόπους σκέψης, τους οποίους μετά δυσκολίας, κάποιες φορές, μπορούν να παρακολουθήσουν και να εκτιμήσουν, δεν γίνεται να κατηγορηθούν επειδή δεν ανταποκρίνονται τόσο εγκάρδια στις προτάσεις σας, όσο κατά τη γνώμη σας αξίζουν. Η πρώτη και πιο σημαντική από τις ενστάσεις μας μπορεί να βρεθεί στους Κανόνες μας. Αλήθεια, έχουμε τα σχολεία και τους δασκάλους μας, τους νεόφυτους και τους shaberons (ανώτεροι μύστες), και η πόρτα είναι πάντοτε ανοικτή στον σωστό άνθρωπο που θα την κτυπήσει. Και εμείς χωρίς καμία διάκριση καλωσορίζουμε το νεοεισελθόντα. Μόνο που αντί να πηγαίνουμε εμείς σε αυτόν, πρέπει εκείνος να έρθει σε εμάς. Και ακόμα περισσότερο: αν δεν έχει φτάσει στο μονοπάτι του αποκρυφισμού, το σημείο εκείνο  από το οποίο η επιστροφή είναι αδύνατη, έχοντας αμετάκλητα δεσμευτεί στη σχέση του με εμάς, εμείς ποτέ δεν τον επισκεπτόμαστε –εκτός εσχάτων περιπτώσεων-, ούτε καν διασχίζουμε το κατώφλι της πόρτας του στο υλικό μας σώμα. 

Είναι κανείς από εσάς τόσο διψασμένος για τη γνώση και τις ευεργετικές δυνάμεις που παρέχει, ώστε να είναι έτοιμος να αφήσει τον κόσμο του και να έλθει στον δικό μας; Ας έλθει τότε. Αλλά δεν πρέπει ποτέ να σκεφθεί να επιστρέψει αν δεν έχει σφαλίσει τα χείλη του η σφραγίδα των μυστηρίων, ακόμα και ενάντια στη πιθανότητα της δικής του αδυναμίας και αδιακρισίας. Ας έλθει λοιπόν ελεύθερα, όπως ο μαθητής στον δάσκαλο, και άνευ όρων. Ή ας περιμένει, όπως κάνουν τόσοι άλλοι, και ας ικανοποιηθεί με τα ψίχουλα της γνώσης που μπορεί να πέφτουν στο μονοπάτι του. 

Και ας υποθέσουμε ότι επρόκειτο να έλθετε με αυτόν το τρόπο –όπως έκαναν ήδη οι δύο συμπατριώτες σας- όπως έκανε η Μαντάμ Μπλαβάτσκυ και θα κάνει ο κύριος Όλκοττ. Ας υποθέσουμε ότι θα εγκαταλείπατε τα πάντα για την αλήθεια. Για να μοχθείτε για χρόνια, ανεβαίνοντας κουραστικά τον δύσκολο, απόκρημνο δρόμο, χωρίς να πτοείστε από εμπόδια, σταθεροί απέναντι σε οποιοδήποτε πειρασμό. Ότι επρόκειτο να κρατάτε πιστά μέσα στη καρδιά σας τα μυστικά που σας εμπιστεύθηκαν σαν μια δοκιμασία. Ότι θα εργαζόσασταν με όλη σας την ενέργεια και ανιδιοτέλεια για να εξαπλώσετε την αλήθεια και να προκαλέσετε τους ανθρώπους στην ορθή σκέψη και ζωή. Μετά από όλες αυτές τις προσπάθειές σας, θα εξετάζατε το ενδεχόμενο να σας θεωρήσουμε «παρείσακτους», όπως σύμφωνα με τους όρους που μας θέτετε, μας ζητάτε να κάνουμε με την Μαντάμ Μπλαβάτσκυ ή τον κύριο Όλκοττ; Από αυτά τα δύο άτομα, το ένα έχει ήδη προσφέρει σε εμάς τα δύο τρίτα της ζωής του και το άλλο έξι χρόνια της ανδρικής του περηφάνιας , και θα συνεχίσουν να μοχθούν με τον ίδιο τρόπο  μέχρι το τέλος της ζωής τους. Αν και πάντα εργάζονται για την δίκαιη ανταμοιβή τους, ποτέ δεν την απαιτούν και δεν μουρμουρίζουν όταν απογοητεύονται. Ακόμα κι αν θα μπορούσαν αντίστοιχα να πετύχουν πολύ λιγότερα από όσα κάνουν, δεν θα ήταν μία τρανταχτή αδικία να τους αγνοήσουμε, όπως προτείνετε, σε έναν σημαντικό τομέα της Θεοσοφικής προσπάθειας; Η αχαριστία δεν υπάρχει ανάμεσα στα ελαττώματά μας, ούτε μπορούμε να φανταστούμε ότι θα μας συμβουλεύατε κάτι τέτοιο…   

Κανένας από τους δύο έχει την παραμικρή τάση να παρέμβει στη διαχείριση του σχεδιαζόμενου Άγγλο-Ινδικού Τμήματος, ούτε να επιβάλλουν τους αξιωματούχους του. Όμως η νέα εταιρεία, αν δηλαδή δημιουργηθεί, θα πρέπει (ακόμα κι αν φέρει τον δικό της διακριτικό τίτλο) να είναι ένα Τμήμα της Μητρικής εταιρείας όπως είναι η Βρετανική Θεοσοφική Εταιρεία στο Λονδίνο, και να συνεισφέρει στη ζωτικότητα και τη χρησιμότητά της προάγοντας το κορυφαίο της ιδεώδες που είναι μία Παγκόσμια Αδελφότητα, αλλά και με άλλους πρακτικούς τρόπους. 

Όσο κι αν τα φαινόμενα έχουν παρουσιασθεί με άσχημο τρόπο, υπάρχουν ακόμα- όπως παραδέχεστε κι εσείς- ορισμένα που είναι  αδιαφιλονίκητα. Τα «χτυπήματα στο τραπέζι όταν κανείς δεν το αγγίζει» και οι «ήχοι της καμπάνας στον αέρα», όπως λέτε, «θεωρούνταν πάντα ικανοποιητικά,» κλπ. κλπ. Από αυτό συμπεραίνετε ότι τα καλά «δοκιμαστικά φαινόμενα» μπορούν να πολλαπλασιάζονται επ’ άπειρον. Πράγματι μπορούν – σε οποιονδήποτε χώρο υπάρχουν διαρκώς οι μαγνητικές μας και άλλες συνθήκες, και όπου δεν χρειάζεται να δράσουμε μέσω ενός εξασθενημένου γυναικείου σώματος, στο οποίο, θα μπορούσαμε να πούμε, τον περισσότερο καιρό λυσσομανά ένας ζωτικός κυκλώνας. Αλλά, όσο ατελής κι αν είναι ο ορατός μας πράκτορας – και συχνά, τόσο λίγο ικανοποιητική αλλά και ατελής, όσο αυτή είναι – είναι ότι καλύτερο έχουμε διαθέσιμο την παρούσα χρονική στιγμή, και τα φαινόμενά της εκπλήσσουν και φέρνουν σε αμηχανία, για περίπου μισό αιώνα, κάποια από τα πιο έξυπνα μυαλά της εποχής. Ακόμα κι αν αγνοούμε το «δημοσιογραφικό πρωτόκολλο» και τις απαιτήσεις της φυσικής επιστήμης, εξακολουθούμε να έχουμε μία διαίσθηση για τα αποτελέσματα των αιτιών. Από τη στιγμή που δεν έχετε γράψει τίποτα για τα ίδια φαινόμενα που σωστά θεωρείτε τόσο πειστικά, έχουμε το δικαίωμα να συμπεράνουμε ότι μπορεί να σπαταληθεί ακόμα περισσότερη πολύτιμη δύναμη χωρίς να υπάρξουν καλύτερα αποτελέσματα. Από μόνη της η υπόθεση της «καρφίτσας» είναι εντελώς άχρηστη στα μάτια του κόσμου και ο χρόνος θα με δικαιώσει σε αυτό. Η ευγενής σας πρόθεση απέτυχε εντελώς. 

Για να καταλήξουμε: είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε την αλληλογραφία αυτή, αν η άποψη που εκφράζεται παραπάνω σχετικά με την απόκρυφη μελέτη, καλύπτει τις ανάγκες σας. Τη δοκιμασία που περιγράφεται, ο καθένας μας, ανεξάρτητα από τη χώρα ή τη φυλή του, την έχει περάσει. Στο μεταξύ, ελπίζοντας για το καλύτερο –με εκτίμηση, όπως πάντα 

Κουτ’Χούμι Λαλ Σινγκχ.  

(1)Το Μοναστήρι του Τόλινγκ χτίστηκε τον 10^ο αι. Το Τόλινγκ βρίσκεται στην επαρχία Ναγκάρι του Δυτικού Θιβέτ, κοντά στα Ινδικά σύνορα του Λαντάκ.